|
2- Planoloog Planoloog is werkzaam op het gebied van de ruimtelijke ordening, ofwel de wetenschap die zich bezighoudt met het optimaal benutten van de (openbare) ruimte, zodat alle gewenste en noodzakelijke functies daarin haar plaats krijgen. Planologen werken vaak bij overheden (het Rijk, provincies of gemeenten) of bij adviesbureaus. Om een betere overzicht te krijgen dat zou beter kunnen zijn om iets vertelen over planologie zelf, want deze begreep voor ons weinig betekenis heeft.. Planologie is een vakgebied dat zich bezighoudt met de (zo effectief mogelijke) indeling van de beschikbare ruimte in een land, provincie, gewest, stad of dorp en dat studie maakt van het ontstaan van de bestaande ruimtelijke ordening. Planologie kijkt naar de inrichting van de ruimte, de ruimtelijke ordening, en hoe deze met beleid kan worden verbeterd. Planologen dragen materiaal aan voor het maken van bestemmingsplannen of streekplannen en voor het nemen van verantwoorde infrastructurele besluiten. Planologie heeft te maken met sociale geografie, economie, milieukunde, verkeers- en vervoerskunde en zelfs met psychologie en sociologie. Planologie maakt gebruik van onder meer cartografie, ecologie, hydrologie, bodemkunde demografie, statistiek en sociologie. Andere vraagstukken waar planologen zich mee bezig kunnen houden zijn groenbehoud, de verdeling of herverdeling van landbouwgronden, milieubeheer, stadsontwerp, de noodzaak en inrichting van bedrijfsterreinen, monumentenzorg en acquisitie.
Planologie is een typisch Nederlands verschijnsel. In het buitenland kent men vrijwel geen planologen. Hier worden zij vaak "Urban Planners" genoemd, wat meer neigt naar een soort planologie voor steden. De reden dat planologie een typisch Nederlands verschijnsel is tot efficiënt indelen van de beschikbare ruimte.
Tegenwoordig planologie wordt in drie type onderverdeelt: de culturele planologie, de technische planologie en de groene planologie. In de culturele planologie wordt bij het ordenen en inrichten van de ruimte bijzondere betekenis toegekend aan cultuur en cultuurhistorie. Er is bijzondere aandacht voor de geschiedenis van een plek, voor in een gebied aanwezige monumenten, voor lokale tradities en voor de verhalen van bewoners over het cultuurlandschap. Met culturele planologie probeert men afstand te nemen van een eenzijdige ruimtelijk economische visie op de ruimtelijke ordening. Een ontwerpproces waarin door een beeldende benoeming van sluimerende fenomenen vanuit de cultuur een vernieuwende invloed op de ruimtelijke planvorming kan ontstaan. Technische planologie is een wetenschappelijke discipline die zich richt op de relaties tussen ruimte, infrastructuur en milieu als basis voor bewuste ingrepen die de kwaliteiten van de leefomgeving handhaven en waar mogelijk verbeteren en waarbij een technische invalshoek op deze vraagstukken centraal staan. De groene planologie is een deelgebied van de planologie en houdt zich bezig met de ruimtelijke vraagstukken van het zogenaamde landelijk gebied; dat is de open ruimte buiten de steden.
In ons land dit term is nog niet bekent en we hebben op dit vakgebied geen deskundige personele. Daarom bij officiële openingen van een nieuwe project in Afghanistan men ziet alleen het gebouw zelf. Dit type projecten in de langdurig periode levert grote problemen die kan skeeleren tot een ramp. |
|
2- پلانگذار (پلانولوگ) پلانگذار کسی است که فعالیت در بخش تشکیل قوانین پلان (تخطیط) را دارا می باشد و یا علم یکه بتواند استفاده اعظمی از یک ساحه را بردارد و جوابگوی تمام خواسته های مطلوب و ضروری آنجا باشد. پلانگذاران در جوامع غربی با سیستم بازار آزاد عموماً در دولت ها وظیفه دارند تا دولت ها بتوانند همیشه شرکت ها را در کنترول شان داشته باشند که متأسفانه این اصل که زیربنای پیشرفت و ترقی یک جامعه را تشکیل میدهد که در کشور ما مدنظر گرفته نشده است. برای شناخت بهتر از فعالیت های یک پلانگذار بهتر خواهد بود که یک دیدکوتاه به علم پلانگذاری کنیم: پلانگذاری رشته است که سعی برآن میدارد تا با امکانات دقیق و مؤثر بخش های بدسترس گذاشته شده یک کشور، ولایت، شهر، بخش از شهر و یا یک ده را با شرایط موجوده قانون پلان (که در کشور ما هنوز قطعاٌ اساس اش گذاشته نشده است) تقسیم بندی نماید. پلانگذار سعی می نماید تا ساحه را به نوع شکل دهد که مطابق به قوانین پلانگذاری کشور بوده و خواسته ها و پالیسی ها دولتی را نیز در آن اصلاح سازد. پلانگذاران کوشش می نمایند تا ساحه را تقسیم بندی کرده یعنی پلان انکشافی و پلان منطقه یی را شکل بدهد که طبعاٌ مسوولیت ساختمان های حیاتی نیز به ایشن متوجه می شود. اینجا زمانیکه صحبت از تقسیم ساحه و پلان یک منطقه می شود این نیست که ساحه را به قطعه زمین های خط کشی کرده وبعداٌ آنرا به فروش رساند. پلانگذار فردی متخصص است که ضمن تخصص در رشته مهندسی از علم جغرافیای اجتماع، علم اقتصاد، علم محیط، علم هندسه مرور(ترافیک)، علم روان شناسی و علم جامعه شناسی نیز برخوردار می باشد و آن صرور نیست که در وجود یک فرد باشد بلکه مجموعه از افرادیکه در زیر چتر پلانگذاری می باشند را تشکیل می دهد تا بتوانند یک پلان را به نوع شکل دهند که ضمن برآورده شدن نیاز های عصر حاضر در آینده های دور نیز مشکل افزا نباشد. با تبصره کوچک از شرایط فعلی کشور باید بطورکلی یک نکته را به وضاحت بیان داشت که پروژه های بهره برداری شده و روی دست گرفته شده ضمن اینکه در شرایط کنونی فاقد تمام معیار های پلانگذاری می باشد در آینده های ن] چندان دور فاجعه آفرین خواهند بود. بطور مثال شهرک های خصوصی تشکیل یافته، شهرک های معلمین در مرکز و ولایات، شهرک های برای فامیل های شهدا، شهرک های برای مردمان بی بضاحت و غریب و .... همه و همه ضمن آنکه معیار های مهندسی درآن کمتر مدنظر گرفته شده مسایل اجتماعی، محیطی وروانی اصلاٌ مورد بحث نبوده و شاید چنین بحث ها برایشان مسخره نیز جلوه کند. که چنین تخطی در کوتاه مدت باعث تشکیل طبقات مختلف در جامعه گشته که افراد آن ساحه را در نطفه براساس معیار های غیرانسانی رشد داده و در جزئی ترین واقعات ناامنی بر جان هم ریخته، تکرار واقعات ناهنجار گذشته در پیش خواهد داشت و جامعه را یکبار دیگر بسوی تباعی خواهد کشانید. پلانگذاری تنها به نکات بالایی خلاصه نشده و ساحه آن وسیعتر بوده و موارد از علم های ذیل نیز دربر دارد: علم البئیه: علم یکه آسایش محیطی، طبیعی و انسانی را فراهم می سازد. علم نقشه کشی: علم یکه تمام ساحات را آهسته آهسته به روی نقشه درآورده که میشود بشکل ظاهری (انه لوک) و یا رقمی (دیجیتال) باشد که بعداٌ آنرا پهلوی هم قرار داده تا آتکه شناخت از ساحه بروی صفحه پدید آید. بدین طور میتوان به ساده کی ساحه را برای مردم معرفی داشت و نوع پیشرفت کار را در کنترول داشت. علم هایدرولوژی: مطالعه آب در هوا در روی زمین و در زیرزمین را گویند که با ارقام بدست آورده درین بُعد میتوان تشخیص داد که ساحه در خطر کمی آب قرار خواهد گرفت و یا کدام ساحه به خطر آلوده شدن آب قرار دارد ویا گرفته است و همچنان چطور میتوان ساحات خشک را که آبهای زیر زمینی آن خیلی عمیق است بردار سخت و... علم خاک شناسی: تشکیل نوع و طبقات خاک جهت سهولت های ساختمانی و زراعتی. علم دیموگرافی: علم مطالعه کیفیت اهالی هر ساحه چه از نگاه سن، جنس، ملیت، قوم، درجه تحصیل، شغل و ... را گویند تا ازین طریق جلوگیری از مشکلات عمیق اجتماعی و روانی در یک ساحه گردد. از جانبی هم، این علم مُمد کار های جامعه شناسان و احصائیه مرکزی شده سهولت ها در کارهای شان ایجاد می نماید. علم احصائیه: راه و روش (میتود وتخنیک) ثبت نفوذ که شامل جمع آوری، ثبت، تفسیر و پیش کش کردن ارقام می باشد را گویند. این بخش یک جز از علم ریاضی می باشد. اما بازهم پلانولوژی محدود به نکات بالای نمانده و در برنامه های اش عمیق و عمیقتر در قضایا گشته ساحه کار اش را گسترش میدهد و مسایل ذیل را نیز دربر می گیرد: - حفاظت و توسعه ساحه سبز: در کشورما ضمن اینکه ساحات سبز کمتر توسعه یافته، آنچه که موجود بود نیز در غصب قدرتمندان درآمده و به ساحات مسکن تبدیل یافته است. علت چنین تخطی را میتوان در نبود قانون تخطیط و تنظیم ساحه دانست. اگر ساحات بقسم ظاهری و ارقامی در روی صفاحات درج می بود زمینه ساز کمتر چنین تخطی بوده میتوانست که متأسفانه دولت مردان و نمایندگان ملت در پارلمان و قانونگذارن تا حال به عمق اهمیت این بخش پی نبرده اند و یا از چنین دانش برخوردار نیستند. - توزیع م یا اعاده توزیع زمین های زراعتی: این بخش شامل برنامه ریزی ساحات غیر مزروع میباشد که چگونه به ساحات مزروعه تبدیل گردد. عملی ساختن این بخش تأثیرات چند بعدی را در منطقه خواهد داشت. - طرح (دیزاین) شهر: اینجا منظور از مرکز شهر ها بوده که پُراذدحام ترین ساحه یک شهر را تشکیل میدهد و دارای قوانین خاص خودش میباشد. - ضرورت مناطق صنعتی و شکل دادن آن: شکل دهی مناطق صنعتی و توسعه آن بر اساس قانون تخطیط و تنظیم ساحه. - طرح مناطق دفتری: مناطق دفتری دارای شاخص های خاص خودش بوده که در قانون تخطیط و تنظیم ساحه نورم مشخصه خود را دارا می باشد. - حفاظت از آثار و یادگار های باستانی: برای حفاظت چنین ساحات در قدم نخست کسب آن ساحه از ملکیت های فردی به دولت و بعداٌ طرح های حفاظتی ساحه با درنظر داشت قانون تخطیط و تنظیم ساحه و اختلاط ساحه سبز به آن. پلانولوژی تا آنجائیکه در بالا تذکر رفت شاخص خاص کشور هالند بوده و در جهان دیگر به اسم پلان شهری (اوربان پلانرس) یاد می شود. در حالیکه پلان شهری در کشور هالند یک بخش از پلانولوژی بوده که ساحه اش خیلی وسیعتر از پلان شهری می باشد. با درنظر داشت همین نکته بنده سیع برآن داشتم که مودل هالند را نمونه کار و تحقیق ام قرار بدهم. ازجانب دیگر با درنظرداشت معیار های ترقی و پیشرفت دربین کشور های جهان اگر بطور مقایسه وی بررسی گردد کشور هالند درحالیکه 1/3 حصه خاک آن پائینتر از سطح بحر و پُر حجم ترین نفوس (در کیلومتر مربع) را در جهان تشکیل میدهد سیر ترقی را بدون وارد ساختن صدمه بر معیار های محیطی، طبیعی و اجتماعی با بهترین شکل آن طی می نماید. شاید در قسمت بعضی از تکنالوژی های بی مانند، ابرقدرت ها در رأس قرارداشته باشد اما برای کشور مان تا سالیان دراز ضرورت به آن نمی رود و در واقعیت امر شاید به آن ضرورت نباشد. چرا پلانولوژی شاخص خاص کشور هاند است؟ این سوال را میتوان در یک جمله خلاصه کرد که: بخاطریکه هالندی ها توانسته اند استفاده اعظمی را از یک ساحه بردارند. در زمان حال پلانولوژی به سه بخش تقسیم بندی شده است: پلانولوژی کلتوری، پلانولوژی تخنیکی و پلانولوژی سبز (ساحه سبز). پلانولوژی کلتوری: درین بخش در ترتیب و تنظیم ساحه توجه خاص به کلتور و داشته های باستانی صورت می گیرد. این توجه در بخش تاریخ ساحه، راجع به آثار باستانی آن ساحه، راجع به عنعنات آن ساحه، راجع به باور های مردم آن ساحه و راجع به نمای کلتوری آن ساحه می باشد. در پلانولوژی کلتوری کوشش بعمل می آید تا از برنامه های یکجانبه اقتصادی (که صرف تمرکز به شریان های اقتصادی ساحه می باشد) فاصله اختیار شود که با دوری از طرح های مقطعی و ظاهری میتوان با درنظرداشت کلتور، برای ساحه طرح جدید را شکل داد. پلانولوژی تخنیکی: یک انضباط (دسپلین) علمی یکه بتواند روابط در بین ساحه، ساختمان های حیاتی و محیط بر اساس بلند بردن کیفیت ساحه زندگی برقرار سازد پلانولوژی تخنیکی گویند که بر اساس یک سیستم بازتخنیکی زمینه ساز بهتر سازی در آن، در مرکزیت قرار داشته باشد. پلانولوژی سبز: پلانولوژی سبز که خود یک بخش از پلانولوژی می باشد تمرکز یافته به ساحات خارج از شهرها در سطح کلی کشور می باشد.
حالا در مجموع اگر دقت صورت گیرد در کشور ما نه شناخت ازین بخش های علمی وجود دارد و نه مراکز تعلیمی درین ساحات موجود می باشد و حتی شاید تخصص درین ساحات به دیده کم نیز گرفته شود. مصداق این سخن ما در تصاویر نشر شده از طریق تلویزیون ها در افتتاح پروژه ها در کشور می باشد که نمایانگر ساختمان های خشک و خالی در یک ساحه می باشد که این چنین پروژه ها به مرور زمان و در درازمدت باعث ایجاد مشکلات در ساحات گشته و شاید تا سرحد یک فاجعه برسد. |
